Rekomendacje Ministerstwa Zdrowia
i Głównego Inspektoratu Sanitarnego
dotyczące organizacji odwiedzin pacjentów przebywających w zakładach opiekuńczo-leczniczych/pielęgnacyjno-opiekuńczych (ZOL/ZPO) w czasie epidemii COVID-19, w związku z postępem realizacji Narodowego Programu Szczepień
Warszawa 07.07.2021 r.
W związku z realizacją Narodowego Programu Szczepień, w tym zaszczepieniem przeciwko COVID-19 większości pacjentów i personelu zakładów opiekuńczo-leczniczych/pielęgnacyjno-opiekuńczych (ZOL/ZPO), zasadne jest stopniowe wznowienie możliwości odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO, z zachowaniem odpowiednich środków zapobiegania i kontroli zakażeń w tych placówkach.
Na potrzeby niniejszych rekomendacji przyjmuje się, że:
- Przez osobę zaszczepioną przeciw COVID-19 należy rozumieć osobę, która otrzymała pełny cykl szczepienia przeciwko COVID-19 i której wystawiono Unijny Certyfikat COVID z tytułu bycia zaszczepionym szczepionką, która została dopuszczona do obrotu w Unii Europejskiej i upłynęło co najmniej 14 i nie więcej niż 365 dni od podania ostatniej dawki szczepionki:
— w przypadku większości szczepionek (Pfizer, Moderna, Astra-Zeneca) na szczepienie składają się 2 dawki – osoby, które przyjęły dopiero pierwszą z dawek znajdują się więc w trakcie szczepienia i nie są jeszcze osobami zaszczepionymi w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii,
— wyjątek stanowi szczepionka Johnson & Johnson, która jest jednodawkowa – przyjęcie pojedynczej dawki oznacza, że osoba jest już w pełni zaszczepiona;
- Przez osobę, która przebyła zakażenie wirusem SARS-CoV-2 należy rozumieć osobę, u której minęło od 11 do 180 dni od otrzymania pozytywnego wyniku testu PCR potwierdzającego zakażenie i posiada Unijny Certyfikat COVID z tytułu przejścia choroby;
- Przez osobę posiadającą negatywny wynik testu PCR lub antygenowego (zgodnego z listą wzajemnie uznawanych testów antygenowych opracowaną przez Komitet Bezpieczeństwa Zdrowotnego), należy rozumieć osobę, która wykonała test nie wcześniej niż 48 godzin przed dniem odwiedzin i posiada dokument potwierdzający wykonanie testu w tym terminie.
Mając na względzie aktualną sytuację epidemiologiczną w kraju, przygotowano zalecenia dotyczące odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO z uwzględnieniem poniższych warunków:
- Jeżeli pacjent:
– jest zaszczepiony przeciwko COVID-19 albo
– przebył zakażenie wirusem SARS-CoV-2, albo
– posiada negatywny wynik testu PCR lub antygenowego,
rekomenduje się umożliwienie:
a) przebywania pacjenta poza terenem placówki np. w celu odwiedzenia bliskich, lub odbycia konsultacji lekarskich, przy zachowaniu reżimu sanitarnego (załącznik nr 1);
b) odwiedzania pacjenta na terenie placówki przez gości, którzy również zostali zaszczepieni przeciwko COVID-19, przy zachowaniu wymaganego reżimu sanitarnego (załącznik nr 2);
c) odwiedzania pacjenta na terenie placówki, przez osoby niezaszczepione, które:
– posiadają negatywny wynik testu PCR lub antygenowego[1],
albo
– przebyły zakażenie wirusem SARS-CoV-2,
przy zachowaniu reżimu sanitarnego (załącznik nr 2);
d) odwiedzania pacjenta na terenie placówki przez osoby niezaszczepione, które nie spełniają warunków określonych w punkcie 1 c, z zachowaniem zasad wzmożonego reżimu sanitarnego (załącznik nr 3).
- Jeżeli pacjent nie spełnia warunków wskazanych w pkt 1, tj.:
– nie jest zaszczepiony przeciwko COVID-19,
– nie przebył zakażenia wirusem SARS-CoV-2,
– nie posiada negatywnego wyniku testu PCR lub antygenowego,
rekomenduje się umożliwienie:
a) odwiedzania pacjenta na terenie placówki przez gości, którzy zostali zaszczepieni przeciwko COVID-19, przy zachowaniu wzmożonego reżimu sanitarnego (załącznik nr 3);
b) odwiedzania pacjenta przez osoby niezaszczepione, które spełniają warunki określone w punkcie 1 c (tzn. uzyskały negatywny wynik testu antygenowego lub PCR w kierunku wirusa SARS-CoV-2, wykonanego na 48 godzin przed planowaną wizytą, lub przebyły zakażenie wirusem SARS-CoV-2), przy zachowaniu wzmożonego reżimu sanitarnego (załącznik nr 3)[2].
Nie rekomenduje się umożliwienia odwiedzania pacjenta, o którym mowa w pkt 2, przez osoby niezaszczepione, które nie spełniają warunków określonych w punkcie 1 c (tzn. nie wykonywały testu antygenowego lub PCR w kierunku wirusa oraz nie przebyły zakażenia wirusem SARS-CoV-2).
Dodatkowo, jeśli pacjent nie został zaszczepiony ani nie przebył zakażenia wirusem SARS-CoV-2, zaleca się szczególną ostrożność oraz indywidualne rozważenie w każdym przypadku możliwości rozszerzania zakresu jego aktywności poza terenem placówki, jak i umożliwiania odwiedzin przez osoby bliskie, zwłaszcza w sytuacjach, w których aktywność poza terenem placówki lub odwiedziny są konieczne (np. wizyty lekarskie, pożegnanie).
Ostateczne decyzje w zakresie aktywności pacjentów poza terenem ZOL/ZPO oraz organizacji odwiedzin pacjentów przez gości na terenie placówki powinny być podejmowane przez kierownika danego zakładu, przy uwzględnieniu bieżącej sytuacji epidemiologicznej występującej na danym obszarze oraz w podmiocie, a także postępu realizacji szczepień w tej placówce.
Załącznik nr 1.
Zasady reżimu sanitarnego do stosowania przez pacjenta poza terenem placówki
Podczas przebywania pacjenta poza terenem placówki powinno się bezwzględnie przestrzegać następujących zasad:
- W miejscach publicznych zachowywać dystans społeczny wynoszący min. 1,5 m od innych osób, unikać zbiorowisk oraz miejsc zatłoczonych, nie witać się poprzez podanie ręki, pocałunki, przytulanie (wirus przenosi się drogą kropelkową, ale także przez kontakt ze skażoną powierzchnią).
- Unikać wszelkich wizyt i kontaktów z innymi osobami, które nie są niezbędne, w szczególności dużych spotkań rodzinnych i towarzyskich.
- Będąc w otoczeniu innych osób zasłaniać usta i nos maseczką, najlepiej z filtrem lub stosować podwójną maseczkę (wirus przenosi się drogą kropelkową podczas np. mówienia, kichania, kaszlu). Kaszląc lub kichając zasłaniać usta i nos chusteczką lub zgięciem łokciowym.
- Często myć ręce wodą z mydłem (min. 30 sek.) lub dezynfekować je wcierając ok. 3 ml preparatu do dezynfekcji rąk (1 doza) aż do całkowitego wyschnięcia (istnieje ryzyko przeniesienia wirusa z zanieczyszczonych powierzchni na ręce lub przez dotyk z innymi osobami, np. poprzez podanie ręki).
- Regularnie wietrzyć pomieszczenia, w których przebywa pacjent.
Załącznik nr 2.
Podstawowe zasady reżimu sanitarnego, które powinny być bezwzględnie przestrzegane podczas odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO:
- Osoba odwiedzająca nie może mieć objawów infekcji (w tym m.in. kataru, kaszlu, gorączki, bólu gardła).
- Osoba odwiedzająca zobowiązana jest do dokładnego (min. 30 sek.) umycia rąk wodą z mydłem, niezwłocznie po wejściu do podmiotu leczniczego.
- Podczas wizyty konieczne jest stosowanie maseczki zasłaniającej usta i nos.
- Wykonywanie czynności pielęgnacyjnych przy pacjencie przez osobę odwiedzającą możliwe jest po uprzednim (bezpośrednio przed kontaktem) dokładnym umyciu lub zdezynfekowaniu przez nią rąk.
- Podczas wizyty należy unikać gromadzenia się w jednym miejscu oraz bardzo bliskiego kontaktu z pacjentem, jak: przytulanie, uściski, pocałunki.
- Pacjenta może odwiedzać jednoczasowo 1 osoba, a w szczególnych sytuacjach 2 osoby.
- Niezbędna jest rejestracja osób odwiedzających (imię, nazwisko, data wizyty, kontakt, dane odwiedzanego pacjenta).
- Personel placówki odpowiedzialny jest za wietrzenie pomieszczenia, w którym odbywają się odwiedziny – przed i po wizycie oraz w miarę możliwości również w jej trakcie.
Bardziej szczegółowe wytyczne/rozwiązania dotyczące organizacji odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO powinny być opracowywane i wdrażane przez kierowników i personel danej placówki, przy uwzględnieniu:
– bieżącej sytuacji epidemiologicznej w tym podmiocie oraz na danym obszarze,
– po konsultacji z lokalnymi służbami sanitarnymi, a także
– w zależności od postępu realizacji procesu szczepień w placówce.
Załącznik nr 3.
Zasady wzmożonego reżimu sanitarnego, które powinny być bezwzględnie przestrzegane podczas odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO:
- Osoba odwiedzająca nie może mieć objawów infekcji (w tym m.in. kataru, kaszlu, gorączki, bólu gardła).
- Osoba odwiedzająca zobowiązana jest do dokładnego (min. 30 sek.) umycia wodą z mydłem, niezwłocznie po wejściu do podmiotu leczniczego.
- Podczas wizyty konieczne jest stosowanie maseczki zasłaniającej usta i nos.
- Preferowaną formą odwiedzin są spotkania na zewnątrz budynku (ogród, park, altana).
- W czasie wizyty zalecane jest zachowanie dystansu min. 1,5 m od odwiedzanego pacjenta i innych osób przebywających w placówce.
- Rekomenduje się stworzenie takich warunków w placówce, aby odwiedzjący miał kontakt tylko z osobą odwiedzaną i zaszczepionym personelem placówki wskazanym do organizacji odwiedzin.
- Pacjenta może odwiedzać jednocześnie maksymalnie 1 osoba.
- Niezbędna jest rejestracja osób odwiedzających (imię, nazwisko, data wizyty, kontakt, dane odwiedzanego mieszkańca).
- W szczególnych sytuacjach jak np. pożegnanie – gdy wizyta odbywa się w budynku, personel placówki odpowiedzialny jest za wietrzenie pomieszczenia, w którym odbywają się odwiedziny – przed i po wizycie oraz w miarę możliwości również w jej trakcie.
Bardziej szczegółowe wytyczne/rozwiązania dotyczące organizacji odwiedzin pacjentów przebywających w ZOL/ZPO powinny być opracowywane i wdrażane przez kierowników i personel konkretnej placówki, przy uwzględnieniu:
– bieżącej sytuacji epidemiologicznej w tym podmiocie oraz na danym obszarze,
– po konsultacji z lokalnymi służbami sanitarnymi, a także
– w zależności od postępu realizacji procesu szczepień w placówce.
[1]Testy antygenowe mogą być wykonywane na terenie placówki – w przypadku, gdy dana placówka dysponuje tymi testami i zdecyduje się na ich wykorzystanie przy organizacji odwiedzin u pacjentów.
[2] Testy antygenowe mogą być wykonywane na terenie placówki – w przypadku, gdy dana placówka dysponuje tymi testami i zdecyduje się na ich wykorzystanie przy organizacji odwiedzin u pacjentów.
Dokument z rekomendacjami do pobrania:
Rekomendacje_MZ_i_GIS_dot__odwiedzin_w_ZOLZPO_w_czasie_epidemii_COVID-19_(12072021) (pdf, 151 KB)